Περιγραφή:Μονή Πατέρων
Περιοχή: Λίθινο Ζίτσας
Περιοχή: Λίθινο Ζίτσας
Το μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, βρίσκεται κοντά στο χωριό Λίθινο, 7χλμ. δυτικά της Ζίτσας. Σύμφωνα με μαρτυρίες η Μονή ιδρύθηκε αρχικά στην αριστερή όχθη του Καλαμά, στη θέση που σώζεται σήμερα το παρεκκλήσι του Αγ.Αθανασίου και τη συνέχεια μεταφέρθηκε στην απέναντι όχθη κοντά στο Θεογέφυρο, στη θέση του ναού του Αγ.Νικολάου.
Στη σημερινή του θέση, το μοναστήρι ιδρύθηκε πιθανόν τον 16ο αι. και έχει υποστεί ποικίλες επεμβάσεις. Περιβάλλεται από δύο περιβόλους με έντονα φρουριακό χαρακτήρα, που σώζονται σήμερα ερειπωμένοι.
Το καθολικό κτίστηκε πιθανόν το 1590, σύμφωνα με εντοιχισμένη επιγραφή στο νότιο τοίχο του. Στο αρχιτεκτονικό του σχέδιο συνδυάζονται ο αγιορείτικος με τον τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο ναού. Υπάρχει επίσης νάρθηκας ενιαίος με τον κυρίως ναό και μεταγενέστερος εξωνάρθηκας. Τα διώροφα, ερειπωμένα συγκροτήματα κελιών και οι βοηθητικοί χώροι κτίστηκαν σε διάφορες εποχές. Τα κελιά της δυτικής πτέρυγας έγιναν το 1848, σύμφωνα με πλίνθινη επιγραφή. Παλαιότερο θεωρείται το νότιο συγκρότημα. Το κωδωνοστάσιο βρίσκεται ανατολικά του καθολικού και κτίστηκε το 1850.
Στο εσωτερικό του ναού οι τοιχογραφίες σώζονται σε καλή κατάσταση. Το 1631 αγιογραφήθηκε ο τρούλος του καθολικού, με δαπάνη των ιερομονάχων Καλλίστου και Σταύρου και πιθανόν την ίδια χρονιά ή λίγο αργότερα ολοκληρώθηκε η αγιογράφηση του υπόλοιπου ναού.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι επιχρυσωμένο και χρονολογείται τον 17ο αιώνα. Οι περισσότερες εικόνες είναι έργα του 1857, ενώ τα αποστολικά χρονολογούνται το 1680. Παλαιότερες σημαντικές εικόνες της Μονής φυλάσσονται σήμερα στο παρεκκλήσι του Μητροπολιτικού μεγάρου Ιωαννίνων.
Το μοναστήρι είχε πλούσια μετόχια στη Ρωσία και τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και λάβαινε επιχορήγηση από το ρωσικό αυτοκρατορικό ταμείο, σύμφωνα με χρυσόβουλο του 1753. Η δήμευση της μοναστηριακής περιουσίας στη Ρουμανία το 1862, από τον ηγεμόνα Αλ. Κούζα, συνέβαλε στη σταδιακή παρακμή της Μονής, που μετά το θάνατο του τελευταίου ηγουμένου της Διονυσίου Καρώνη, το 1910 διαλύθηκε.
Στη σημερινή του θέση, το μοναστήρι ιδρύθηκε πιθανόν τον 16ο αι. και έχει υποστεί ποικίλες επεμβάσεις. Περιβάλλεται από δύο περιβόλους με έντονα φρουριακό χαρακτήρα, που σώζονται σήμερα ερειπωμένοι.
Το καθολικό κτίστηκε πιθανόν το 1590, σύμφωνα με εντοιχισμένη επιγραφή στο νότιο τοίχο του. Στο αρχιτεκτονικό του σχέδιο συνδυάζονται ο αγιορείτικος με τον τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο ναού. Υπάρχει επίσης νάρθηκας ενιαίος με τον κυρίως ναό και μεταγενέστερος εξωνάρθηκας. Τα διώροφα, ερειπωμένα συγκροτήματα κελιών και οι βοηθητικοί χώροι κτίστηκαν σε διάφορες εποχές. Τα κελιά της δυτικής πτέρυγας έγιναν το 1848, σύμφωνα με πλίνθινη επιγραφή. Παλαιότερο θεωρείται το νότιο συγκρότημα. Το κωδωνοστάσιο βρίσκεται ανατολικά του καθολικού και κτίστηκε το 1850.
Στο εσωτερικό του ναού οι τοιχογραφίες σώζονται σε καλή κατάσταση. Το 1631 αγιογραφήθηκε ο τρούλος του καθολικού, με δαπάνη των ιερομονάχων Καλλίστου και Σταύρου και πιθανόν την ίδια χρονιά ή λίγο αργότερα ολοκληρώθηκε η αγιογράφηση του υπόλοιπου ναού.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι επιχρυσωμένο και χρονολογείται τον 17ο αιώνα. Οι περισσότερες εικόνες είναι έργα του 1857, ενώ τα αποστολικά χρονολογούνται το 1680. Παλαιότερες σημαντικές εικόνες της Μονής φυλάσσονται σήμερα στο παρεκκλήσι του Μητροπολιτικού μεγάρου Ιωαννίνων.
Το μοναστήρι είχε πλούσια μετόχια στη Ρωσία και τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και λάβαινε επιχορήγηση από το ρωσικό αυτοκρατορικό ταμείο, σύμφωνα με χρυσόβουλο του 1753. Η δήμευση της μοναστηριακής περιουσίας στη Ρουμανία το 1862, από τον ηγεμόνα Αλ. Κούζα, συνέβαλε στη σταδιακή παρακμή της Μονής, που μετά το θάνατο του τελευταίου ηγουμένου της Διονυσίου Καρώνη, το 1910 διαλύθηκε.
το αρθρο ειναι απο το site www.epcon.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου